zondag, oktober 28, 2007

Informatiedag Askja Papendal

Lezingen van Askja

IJslanders op glad ijs...

Op glad ijs door de eeuwen heen

Auteur: þorgeir Gudlaugsson.



Vikingenpaarden op scherpe spikes

Dat IJslanders hun paarden op bevroren ondergrond rijden kent waarschijnlijk een net zo lange geschiedenis als het volk zelf. Vondsten in grafheuvels uit de 9e en de 10e eeuw laten zien dat de vikingenpaarden vaak van scherpe ijzeren spikes waren voorzien om beter grip op de gladde ondergrond te krijgen. Toen het gebruik van hoefijzers in noordelijk Europa in de 11e eeuw algemeen bekend werd deed deze innovatie ook zijn intreden op IJsland. Zo vermeldt de IJslandse saga Heiðarvígasaga, geschreven rond 1200, dat paarden beslagen waren. Verschillende bronnen uit de late Middeleeuwen laten ook zien dat buitenlandse koopliederen hoefijzers naar IJsland brachten. In deze tijd werden de ijzers vastgemaakt met de zogenoemde “paardenschoenspijkers”, de voorlopers van de huidige hoefnagels, die pas in de 19e eeuw op IJsland geïntroduceerd werden. De oude spijkers hadden dikke koppen die ver uit de ijzers staken en goed grip op gladde ondergronden gaven. De hoefijzers werden ook gesmeed met vaste kalkoenen en uit bronnen mag duidelijk zijn dat men onderscheid maakte tussen zomer- en winterbeslag. In een inventarisregister van het bisdom Skálholt uit 1548 wordt bijvoorbeeld vermeld dat het ambt toen gladde ijzers voor twaalf paarden en kalkoenenijzers voor tien paarden bezat.





Praktisch en bevorderend

Tot in de 20e eeuw waren paarden het belangrijkste vervoersmiddel op IJsland. In de winter werd over bevroren meren en rivier gereden en in de oude annalen, zoals de Mælifellsannáll uit 1692, is te lezen dat tijdens strenge vorstperioden zelfs van het vaste land over bevroren fjorden naar ver gelegen eilanden werd gereden. Het rijden op ijs was niet alleen een bittere noodzaak, de vlakke ijsvloer van een bevroren meer bood namelijk vaak de ideale ondergrond om de paarden te laten spetteren. De IJslandse saga Fljótsdælasaga, die rond 1600 werd geschreven, is de oudst bekende bron waar het woord tölt in voorkomt. Daar wordt in het 13e hoofdstuk verteld hoe Spak-Bessi Össurarson achter de zonen van Droplaug reed: “Nollur gaat nu terug naar zijn boerderij maar Bessi en zijn volgelingen rijden in een vlotte tölt weg over het ijs.” De oorsprong van het woord tölt is overigens niet zeker. Er zijn kenners die menen dat het woord iets te maken heeft met het werkwoord telja (tellen) terwijl anderen een verband zien met het uit het volkslatijn afkomstige tolutarius, dat in de Middeleeuwen werd gebruikt voor de laterale gang bij paarden in Scandinavië. Het rijden op ijs had overigens niet alleen praktische voordelen, zoals het inkorten van reisafstanden, het werd ook als bevorderlijk voor de ontwikkeling van een rijpaard gezien. In het boek van Eggert Ólafsson en Bjarni Pálsson, over hun reis door IJsland in 1752-1757, is veel te vinden over de paarden van vroeger en daar beweren de schrijvers zelfs dat de beste rijpaarden degene zijn die op het vlakke ijs getraind worden.






Wedstrijden op natuurijs

Formele wedstrijden met IJslanders kennen we vanaf de late 19e eeuw toen de eerste paardenrennen werden georganiseerd. Meer dan vijftig jaar lang werden deze rennen, zowel in galop als telgang gehouden, de enige vorm van paardensport die men op IJsland beoefende. Rond 1950 ontwikkelde zich de gæðingakeppni, een wedstrijdvorm waarbij de rijeigenschappen centraal staan. De huidige sportproeven, die hun bakermat in Duitsland hebben, kennen we niet langer dan uit de vroege zeventiger jaren. Wedstrijden op ijs hebben een nog kortere geschiedenis want de eerste ijsevenementen werden pas vroeg in de jaren tachtig gehouden. De locatie van een van de eerste wedstrijden was het natuurijs van het ondiepe meertje Rauðavatn, gelegen op een steenworp afstand van het stallencomplex van de rijvereniging Fákur, aan de rand van de IJslandse hoofdstad Reykjavík. Deze winterwedstrijden werden populair en andere rijverenigingen volgden snel met het organiseren van evenementen op nabijgelegen natuurijs. Tegenwoordig worden elke winter vele ijswedstrijden op IJsland gehouden waarbij Mývatn Open, gehouden op het gelijknamige meer in het noorden van IJsland, waarschijnlijk het meest ambitieus is.






In hun element

Het rijden van wedstrijden op natuurijs heeft wel zijn charme maar de organisatie is echter aan de wisselende weersomstandigheden onderheven. Daarom werden de eerste ijshallen op IJsland, gebouwd tegen het eind van de vorige eeuw, door ruiters met open armen ontvangen. Zo is de töltwedstrijd Ístölt, jaarlijks rond de Pasen in de ijshal van Reykjavík gehouden, nu al een traditie geworden. Ook in het buitenland, zoals in het Deense Århus, zijn töltwedstrijden in ijshallen razend populair en de overwinning wordt als een grote eer beschouwd. De ijshallen hebben echter één behoorlijke beperking en dat is de kleine oppervlakke van de ijsvloer. Hierdoor komen de IJslandse gangen, met al zijn kracht en expressie, slechts ten dele goed uit de verf en blijven de evenementen zich beperken tot slechts een wedstrijdonderdeel, de tölt. Maar men had de smaak al te pakken en in maart 2005 vond in Berlijn de eerste langebaan ijswedstrijd plaats. Op de uitgestrekte banen van het Horst-Dohm-Eisstadion werd naast de tölt ook om het eremetaal in de viergangen, vijfgangen en speedspaß gestreden. Hier bleken de IJslanders echt in hun allerbeste doen en leverden een ongekend spektakel met hun moed en snelheid. In 2006 stond de eerste Nederlandse langebaan ijswedstrijd op het programma en de plannen van stichting Horses On Ice werden uiterst enthousiast ontvangen. Ook ruiters uit het buitenland volgden de vorderingen van de wedstrijd in Haarlem op 11 maart met veel belangstelling en na een succesvolle afloop werd er volop gespeculeerd dat de langebaan wedstrijden op ijs de wedstrijdvorm van de toekomst gaat worden. Volgens vele kenners is de gladde ijsvloer ideaal voor de IJslandse paarden, nergens schijnen ze zo in hun element te zijn als op het vlakke ijs, hun gangen nergens zo explosief of hun bewegingen imposanter. Juist daarom wordt ook getracht het ras op het gladde ijs te promoten, met als doel een zinderende demonstratie te verzorgen tijdens de olympische winterspelen van Vancouver in 2010.






De foto´s werden door de IJslandse fotografe Anna Fjóla Gísladóttir genomen tijdens een ijswedstrijd op het meer Rauðavatn bij Reykjavík in januari 2004.

Meer ijsfoto's zijn te zien op: www.hestamyndir.com/myndir/istolt

zaterdag, oktober 13, 2007

Fuglar

Er zijn vele vogels op IJsland.
Niet heel veel soorten,maar wel grote hoeveelheden.



't Is natuurlijk ook leuk om vogels die we uit Nederland kennen ook tegenkomen op IJsland zoals deze Svart pröstur (Turdus merula) of te wel onze vertrouwde Merel!

Askja-reizen informatiedagen

Askja Reizen informatiedagen



Programma 28 oktober
Dia- en informatiedag Papendal Arnhem


10.30 Individuele reizen en groepsreizen naar IJsland in de komende winter
11.15 Spitsbergen 2008
12.00 Antarctica
13.00 Argentinië en Chili 2008-2009
14.00
Camperhuur en begeleide camperreizen 2008, Nieuw-Zeeland, Canada en Alaska
15.00 Winterprogramma 2007/2008 Fins Lapland
Husky- en rendiersafari's, Kerst- en avontuurweken, Sneeuwwandelen en schaatsen, Sneeuwscootersafari's, etc.


gratis entree en parkeren

woensdag, oktober 10, 2007

Struinen op IJsland - Het boek

Ik had net het artikel over Ruud Schaafsma en zijn boek over IJsland in de Gelderlander gelezen toen er iemand aan mijn deur belde.

Je zult het geloven of niet, maar het was Ruud in hoogst eigen persoon!
Hij kwam mij zijn nieuwe boek laten zien!


Bij het zien van zijn dummie een tijdje geleden had ik mijn bedenkingen of het een commercieel goed boek zou zijn.
Nu ik het in boekvorm zie mag ik toch wel zeggen dat het er erg goed uit ziet!
Het is een handzaam boek geworden met veel en mooie foto's en prettig te lezen verhalen.

Vanaf 20 oktober in de betere reisboekhandels Struinen op IJsland in zowel Nederland als IJsland!

Boekpresentatie; Struinen op IJsland


20 oktober zal Ruud Schaafsma zijn boek "Struinen op IJsland" presenteren bij boekhandel Kniphorst te Wageningen.
Ook ik kreeg een uitnodiging van hem.
Helaas kan ik er dan niet bij zijn.
Maar ik wens Ruud veel succes!

Ruud Schaafsma in de Gelderlander

Gek op IJsland, maar verknocht aan Nederland
door Kees Jansen


10 okt 2007, 03:15 - RENKUM - Tien jaar geleden ontdekte Renkumer Ruud Schaafsma de schoonheid van IJsland. Zijn liefde voor het ruige land leidde tot een boek.




Ruud Schaafsma met het boek Struinen op IJsland. Foto: Jan Wamelink

Even twijfelt de Renkumse schrijver en natuurliefhebber Ruud Schaafsma (1948). "Het Renkums Beekdal is mooi, dat klopt. Maar IJsland komt voor mij toch op nummer een." Een uitgave over het Beekdal schreef hij meer dan tien jaar geleden al. Een boek met foto's en reisverhalen van zijn hand over zijn favoriete land verschijnt op 20 oktober. De titel: Struinen op IJsland.

Waarom IJsland?

"Ik deed tot 1981 educatief werk bij het landelijk bureau van de kinderopvang bij de Paulastichting in Oosterbeek. Toen de subsidiekraan werd dichtgedraaid stopte dat en ben ik begonnen met het maken van houten meubels op bestelling. In mijn vrije tijd wandelde ik heel veel, ook met groepjes. Zo werd ik tien jaar geleden door Jan Burchbach van Askja Reizen uit Arnhem gevraagd als reisleider voor wandel- en kampeervakanties in IJsland. Ik was er nog nooit geweest, maar had wel gelezen over de enorme ruigheid van het landschap."

Heb je dan wel tijd om zelf iets te bekijken?

"Het is wel iets anders dan vakantie, want je bent veel aan het regelen. Maar meestal koppel ik na de trektochten er nog een of meer weken vakantie aan vast. Soms met mijn vrouw, vaak alleen. Dan laat ik me bijvoorbeeld per boot afzetten in een moeilijk bereikbare en onbewoonde kuststreek in het noordwesten, waar ik vier dagen later weer opgepikt word."

Wat gebeurt er als je daar iets overkomt?

"Tja. Een mobiele telefoon heeft daar geen bereik en iets als een satelliettelefoon heb ik niet. Een gebroken been is al levensbedreigend. Je doet daarom alles heel zorgvuldig. Dus geen sneeuwvlaktes oversteken in verband met spleten en ook geen steile klimpartijen. Natuurlijk schakelt degene die mij moet ophalen wel reddingsdiensten in als ik niet verschijn, maar dan kan het al te laat zijn."

Zijn er al niet genoeg boeken over IJsland?

"Er zijn wel veel boeken met foto's, enkele reisgidsen, maar niet met verhalen. Daarom ben ik nu al 700 exemplaren kwijt aan De IJslandspecialist in Apeldoorn. Die doet het volgend jaar cadeau aan mensen die daar boeken. Ook Askja Reizen neemt er honderd af. Dat is mooi, want ik geef het boek in eigen beheer uit."

Wat is de charme van het land?

"Die enorme verlatenheid van het landschap. Dat je soms 300 kilometer van je af kunt kijken. Dat kan ook omdat er geen luchtverontreiniging is en er minder vocht in de lucht zit. Zeker zo mooi zijn de enorme aantallen vogels die er zijn. De verscheidenheid is niet zo groot, maar de hoeveelheden wel. Het zijn er vele miljoenen. Er zijn klifkusten van 500 meter hoog die helemaal vol zitten met broedende vogels. Het is dè ontmoetingsplek van vogels uit Amerika en het Eurazische continent. De mensen zijn in eerste instantie afstandelijk, maar als je ze beter leert kennen heel vriendelijk. Ze zullen je nooit voorbijrijden als je met pech langs de kant staat."

Zou je er willen wonen?

"Over een aantal jaar, als mijn vrouw met pensioen is, willen we er een jaar verblijven om de seizoenen te zien. Maar ik geloof dat ik te zeer verknocht ben aan Nederland om definitief te verhuizen.

Zie je overeenkomsten tussen de natuur in het Renkums Beekdal en die in IJsland?

"Vroeger, toen de stuwwal hier door de gletsjer gevormd werd, moet het er hier uitgezien hebben zoals IJsland nu. Maar tegenwoordig zijn er weinig overeenkomsten meer."


Het Boek (19,95 euro) wordt op 20 oktober om 15.00 uur gepresenteerd bij Kniphorst Boekverkopers in Wageningen. Meer informatie op www.ijslandboek.nl .